รู้จักวันฮาโลวีน ค้นพบประเพณีสุดหลอนจากทั่วโลก

ประวัติความเป็นมาของวันฮาโลวีน

ก่อนอื่นเรามารู้จักประวัติความเป็นมาของ “วันฮาโลวีน” กันก่อนเลยดีกว่าค่ะ เพื่อที่ทุกคนจะได้รู้ว่ามีที่มาอย่างไร และทำไมจะต้องมีการหลอกผี หรือสวมชุดแฟนซีที่ทุกคนต่างก็คุ้นเคยกัน

ฮาโลวีน (Halloween) หรือที่รู้จักกันดีในปัจจุบันว่าเป็นเทศกาลที่เต็มไปด้วยการแต่งชุดแฟนซีและการเล่น Trick or Treat เดิมมีต้นกำเนิดมาจากเทศกาลปีใหม่ของชาวเซลติก (ซึ่งมาจากคำว่า Celts เคลต์ เป็นชื่อชนเผ่า แต่ความเชื่อ ประเพณีและวัฒนธรรมออกเสียงว่า เซลติก Celtics) ชนพื้นเมืองในแถบไอร์แลนด์ โดยเทศกาลนี้จัดขึ้นในวันที่ 1 พฤศจิกายน เพื่อเฉลิมฉลองการสิ้นสุดของฤดูร้อนและการเริ่มต้นของฤดูหนาว เทศกาลนี้เรียกว่า Samhain (ซาวอิน) ซึ่งเป็นการเฉลิมฉลองช่วงสิ้นสุดฤดูเก็บเกี่ยวและการเริ่มต้นของฤดูหนาว

ชาวเซลติกเชื่อว่าในคืนวันที่ 31 ตุลาคมนั้นเป็นช่วงเวลาที่โลกแห่งวิญญาณและโลกมนุษย์เชื่อมต่อกัน โดยวิญญาณของผู้ล่วงลับจะกลับมาเยี่ยมเยียนโลกมนุษย์ ทำให้คนต้องทำพิธีกรรมต่าง ๆ เพื่อขับไล่วิญญาณร้ายและป้องกันไม่ให้เกิดอันตราย ผู้คนจะแต่งกายเป็นปีศาจและวิญญาณร้ายเพื่อปกป้องตัวเองจากการถูกทำร้าย บ้างก็กองไฟและการสวมใส่หน้ากากที่น่ากลัว โดยหวังว่าวิญญาณร้ายที่เดินทางมาในคืนนี้จะสับสนและไม่ทำอันตรายพวกเขา เมื่อฮาโลวีนถูกผสมผสานเข้ากับประเพณีคริสเตียนในภายหลัง เช่น All Hallows' Eve หรือวันระลึกถึงนักบุญที่เสียชีวิต ชุดแต่งกายเหล่านี้ก็ยังคงอยู่ และพัฒนาให้กลายเป็นเครื่องแต่งกายแฟนซีที่หลากหลายยิ่งขึ้น

ทำไมต้องมีการ "หลอกผี" หรือ Trick or Treat?

ประเพณี Trick or Treat นั้นมีต้นกำเนิดมาจากยุโรปในยุคกลางที่มีการเรียกว่า "souling" ซึ่งเด็กและคนยากจนจะเดินไปตามบ้านและร้องเพลงเพื่อขอขนมปังที่เรียกว่า soul cakes ในคืน All Hallows' Eve เพื่อแลกกับคำอธิษฐานให้แก่ผู้เสียชีวิต เชื่อว่าหากได้รับขนมมากเท่าไร ผู้ที่ล่วงลับก็จะได้รับผลบุญมากขึ้นเท่านั้น เมื่อประเพณีนี้ข้ามมายังอเมริกา ก็เริ่มมีการปรับเปลี่ยนเป็นกิจกรรมสำหรับเด็ก ๆ ที่จะเดินไปตามบ้านเพื่อขอขนม โดยถ้าไม่ได้รับขนมก็อาจจะเล่นแผลง ๆ หรือ trick กับเจ้าของบ้านนั้น ๆ ทำให้กิจกรรมนี้กลายเป็นการเล่นที่สนุกสนานและเต็มไปด้วยบรรยากาศน่ารัก ๆ มากขึ้นในยุคปัจจุบัน

การฉลองในเทศกาลวันฮาโลวีนในแต่ละประเทศ

เนื่องจากฮาโลวีนได้กลายมาเป็นเทศกาลที่สร้างความสนุกสนาน ทำให้แพร่หลายไปทั่วโลก ซึ่งในแต่ละประเทศก็จะมีการเฉลิมฉลองที่แตกต่างกันออกไปตามแต่ละประเพณี มาดูกันว่าการฉลองวันฮาโลวีนทั่วโลกมีความเหมือนและแตกต่างกันอย่างไรบ้าง

1. การฉลองฮาโลวีนใน เม็กซิโก: Día de los Muertos (วันแห่งผู้ล่วงลับ)

เทศกาล Día de los Muertos เป็นการเฉลิมฉลองที่เชื่อมโยงกับฮาโลวีนแต่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว เป็นการระลึกถึงผู้ที่ล่วงลับไปแล้วผ่านการสร้างแท่นบูชาที่เรียกว่า Ofrenda บนแท่นบูชานี้จะมีภาพถ่ายของผู้ล่วงลับพร้อมขนมปังวิญญาณ (Pan de Muerto) ขนมหวานในรูปกระดูก รวมถึงเครื่องดื่มและของใช้ส่วนตัวที่ผู้ล่วงลับชอบ ทั้งหมดสื่อถึงความเชื่อ พิธีกรรมที่ศักดิ์สิทธิ์ซึ่งเป็นหัวใจหลักของเทศกาลนี้ ไม่ได้เน้นเพียงแค่ความสนุกสนานหรือการแต่งกายแฟนซีเท่านั้น

2. การฉลองฮาโลวีนใน ไอร์แลนด์: Samhain

ไอร์แลนด์เป็นแหล่งกำเนิดของฮาโลวีนแบบดั้งเดิม ซึ่งสืบทอดมาจากประเพณี Samhain ของชาวเซลติก การเฉลิมฉลองนี้ยังคงมีการจุดกองไฟและการแต่งตัวเพื่อขับไล่วิญญาณ ก่อนที่จะปรับเปลี่ยนมาเป็นเทศกาลที่ให้ความสนุกสนานแก่เด็ก ๆ ในปัจจุบัน

3. การฉลองฮาโลวีนใน ญี่ปุ่น: งานแฟนซีและขบวนพาเหรด

ตามที่ทราบกันดีว่าประเทศญี่ปุ่นนั้นค่อนข้างมีชื่อเสียงในด้านการ Cosplay ที่ญี่ปุ่น ฮาโลวีนจึงมีเอกลักษณ์เฉพาะโดยเน้นไปที่การแต่งตัวในรูปแบบ Cosplay โดยไม่จำเป็นต้องเน้นความน่ากลัว ขบวนพาเหรดที่มีชื่อเสียง เช่น ขบวน Kawasaki ที่มีการจัดประกวดเครื่องแต่งกายแบบมืออาชีพ

4. การฉลองฮาโลวีนใน เฮติ: Fet Gede

ในเฮติ ฮาโลวีนมีชื่อเรียกว่า Fet Gede หรือ "เทศกาลแห่งความตาย" ซึ่งเชื่อมโยงกับความเชื่อในวูดู ในเทศกาลนี้จะมีการรำลึกถึงวิญญาณและการสักการะบารอนซาเมดี เทพแห่งความตาย พร้อมทั้งมีการเต้นรำและรื่นเริงในถนน

5. การฉลองฮาโลวีนใน สเปน: La Castanyada

ในบางพื้นที่ของสเปน ฮาโลวีนถูกผสมผสานกับเทศกาล La Castanyada ซึ่งเป็นประเพณีเก่าแก่ในการกินเกาลัดคั่วและของหวานที่ทำจากถั่ว การเฉลิมฉลองนี้ไม่ได้เกี่ยวข้องกับความน่ากลัว แต่เป็นการรวมตัวของครอบครัวเพื่อเฉลิมฉลองฤดูเก็บเกี่ยว

6. การฉลองฮาโลวีนใน ฝรั่งเศส: งานในพิพิธภัณฑ์และสถานที่ท่องเที่ยว

แม้ว่าฮาโลวีนจะไม่ใช่ประเพณีท้องถิ่นที่ได้รับความนิยมในฝรั่งเศส แต่ในเมืองปารีส นักท่องเที่ยวสามารถเฉลิมฉลองได้ในสถานที่ที่มีการจัดงานพิเศษ เช่น Musée Grévin (พิพิธภัณฑ์หุ่นขี้ผึ้ง) และ Catacombs of Paris ซึ่งเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่มีบรรยากาศสยองขวัญ ก็ถือว่ามีความเกี่ยวข้องกับเทศกาลอยู่บ้าง

7. การฉลองฮาโลวีนใน เยอรมนี: Ludwigsburg Pumpkin Festival

ที่เยอรมนี เทศกาลฮาโลวีนได้รับความนิยมเพิ่มขึ้นในหมู่คนรุ่นใหม่ โดยเฉพาะงานเทศกาลฟักทองที่ใหญ่ที่สุดในโลก Ludwigsburg Pumpkin Festival ในช่วงนี้จะมีการแกะสลักฟักทองและขบวนแห่ใหญ่โต อาจจะไม่ได้มีความน่ากลัวแต่ก็สร้างสีสันให้กับชาวเกษตรกรที่ทุ่มเท่กับการปลูกฟักทอง และนักท่องเที่ยวไม่น้อยเลย

8. การฉลองฮาโลวีนใน อิตาลี: Su Prugadoriu

ในเกาะซาร์ดิเนียของอิตาลี มีการเฉลิมฉลองฮาโลวีนที่เรียกว่า Su Prugadoriu หรือ “แดนชำระบาป” การเฉลิมฉลองนี้กินเวลานานถึงสามวัน ตั้งแต่วันที่ 30 ตุลาคม โดยผู้คนจะทำพิธีรำลึกถึงวิญญาณที่ไม่ได้ไปสวรรค์

ความหมายของสัญลักษณ์ต่าง ๆ ในวันฮาโลวีน

หลาย ๆ คนอาจจะรู้จักและคุ้นตากันอย่างดีกับ ฟักทองแกะสลัก ให้เป็นรูปผี สำหรับนำไปวางตกแต่งสถานที่ บ้าน หรือร้านค้าต่าง ๆ ให้เข้ากับบรรยากาศ รวมถึงสัญลักษณ์อื่น ๆ ที่น่าสนใจ มาดูกันค่ะว่าสัญลักษณ์ต่าง ๆ เหล่านั้นมีความหมายว่าอย่างไร ทำไมถึงได้มามีบทบาทในวันฮาโลวีนกันนะ

1. ฟักทอง (Pumpkin) หรือที่เรียกว่า Jack-o'-Lanterns ซึ่งมีต้นกำเนิดมาจากตำนานชาวไอริชที่เกี่ยวกับ Jack ชายหนุ่มเจ้าเล่ห์ที่ถูกลงโทษให้เป็นวิญญาณเร่ร่อนตลอดกาล เพราะตอนที่มีชีวิตเขาเคยหลอกเอาเงินจากปีศาจ พอเสียชีวิตไป พระเจ้าไม่ให้เขาขึ้นสวรรค์ แม้แต่ลงนรกก็ไม่ยอม ผู้คนจึงใช้หัวฟักทองเป็นโคมไฟเพื่อขับไล่แจ็คนั่นเอง
2. แมวดำ (Black Cat) แมวดำถูกมองว่าเป็นสัญลักษณ์ของโชคร้ายและมีความเกี่ยวข้องกับแม่มด ในอดีตคนเชื่อว่าแมวดำเป็นสัตว์เลี้ยงของแม่มดหรือวิญญาณที่สามารถเปลี่ยนร่างได้ ในวันฮาโลวีน แมวดำจึงมักถูกนำมาเป็นส่วนหนึ่งของการตกแต่งหรือเป็นองค์ประกอบในเรื่องเล่าที่ชวนขนลุก (ประเทศไทยของเราก็มีความเชื่อเกี่ยวกับเรื่องแมวดำเหมือนกันนะ)
3. แม่มด (Witch) คนในยุคกลางเชื่อว่าแม่มดมีพลังวิเศษและสามารถทำให้เกิดสิ่งไม่ดี แม่มดกลายมาเป็นสัญลักษณ์ที่สื่อถึงความชั่วร้ายและพลังลึกลับที่สามารถเชื่อมต่อกับวิญญาณในคืนวันฮาโลวีน ทำให้แม่มด เป็นอีกหนึ่งตัวละครหลักที่มักจะเห็นได้ทั่วไปในงาน หากไปเที่ยวงานเทศกาลฮาโลวีนแล้วลองนับดูได้เลยว่ามีคนแต่งเป็นแม่มดกันกี่คน
4. ค้างคาว (Bat) ค้างคาวเป็นสัตว์ที่มักจะเกี่ยวข้องกับความมืดและสิ่งลึกลับ ในประเพณีฮาโลวีน ค้างคาวมีบทบาทสำคัญเพราะคนเชื่อว่าเมื่อค้างคาวบินใกล้ ๆ จะหมายถึงว่าผีหรือวิญญาณอยู่ใกล้ การมีค้างคาวในงานตกแต่งฮาโลวีนช่วยเสริมความน่ากลัวและบรรยากาศหลอน ๆ หรือจะพูดถึงตำนานผีดูดเลือด หรือ แดร็กคูล่า ก็ได้เช่นกัน เพราะมีความแฟนซีน่าสวมไปร่วมงานสุด ๆ
5. โครงกระดูก (Skeleton) โครงกระดูกเป็นสัญลักษณ์ของความตายและการเปลี่ยนผ่านไปยังโลกแห่งวิญญาณ ในฮาโลวีน การใช้โครงกระดูกเป็นการสื่อถึงการเผชิญหน้ากับความตายและวิญญาณที่กลับมาเยือนมนุษย์ โครงกระดูกยังเป็นส่วนหนึ่งของการแต่งตัวในเทศกาลนี้เพื่อสร้างบรรยากาศที่น่ากลัวอีกด้วย
6. แมงมุม (Spider) แมงมุมมักเกี่ยวข้องกับสิ่งเก่าและความเสื่อมสภาพ ในฮาโลวีน แมงมุมมักถูกใช้ร่วมกับใยแมงมุมเพื่อเพิ่มความรู้สึกหลอน แมงมุมยังเกี่ยวข้องกับความลึกลับและความกลัวซึ่งทำให้มันเป็นสัญลักษณ์ที่เหมาะกับเทศกาลนี้
7. ใยแมงมุม (Spider Webs) เมื่อมีแมงมุมแล้ว จะไม่มีใยแมงมุมได้อย่างไร ซึ่งใยแมงมุมเป็นสัญลักษณ์ของความลึกลับและความลึกลับที่ซ่อนอยู่ในมุมมืด การเห็นใยแมงมุมมักจะทำให้ผู้คนรู้สึกถึงการถูกทอดทิ้งและเสื่อมสภาพ ซึ่งเป็นธีมที่เชื่อมโยงกับความกลัวและความน่ากลัว
8. หัวกะโหลก (Skull) หัวกะโหลกเป็นสัญลักษณ์ของความตายและความเป็นนิรันดร์ เช่นเดียวกับโครงกระดูก หัวกะโหลกเป็นสิ่งเตือนใจถึงความตายที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ ทำให้เป็นสัญลักษณ์ที่พบเห็นได้บ่อยในวันฮาโลวีน
9. โคมไฟกระดาษ (Lanterns) ในฮาโลวีน การใช้โคมไฟหรือ Jack-o'-Lanterns ที่ทำจากฟักทองนั้นได้รับความนิยมมาก แต่ในบางวัฒนธรรม การใช้โคมไฟกระดาษก็ยังคงมีอยู่เช่นกัน โดยโคมไฟนี้ถูกใช้เพื่อเป็นสัญลักษณ์ของแสงสว่างที่จะปกป้องผู้คนจากวิญญาณร้ายในคืนฮาโลวีน
10. เทียนไข (Candles) การจุดเทียนไขในฮาโลวีนสื่อถึงการชี้นำวิญญาณ การใช้เทียนมักจะเกี่ยวข้องกับการรำลึกถึงผู้ที่จากไป เทียนส่องแสงสว่างในความมืดซึ่งสื่อถึงการนำทางวิญญาณกลับไปสู่สวรรค์หรืออีกภพหนึ่ง

คำคมวันฮาโลวัน เป็นภาษาอังกฤษ

ก่อนที่เราจะบอกลากันไป ขอปิดท้ายบทความนี้ด้วยคำคมดี ๆ ในวันฮาโลวีน สำหรับนำไปเขียนการ์ด หรือเป็นข้อความสำหรับตกแต่งสถานที่ให้น่าสนใจมากยิ่งขึ้น จะมีอะไรบ้าง มาดูกันเลย

1. Trick or treat, smell my feet, give me something good to eat!
   จะเลี้ยงหรือหลอก ดมเท้าฉันสิ แล้วเอาของดี ๆ ให้ฉันกิน! (จริง ๆ แล้วไม่ได้บอกให้ดมเท้าแต่อย่างใดนะคะ แค่มาจากเนื้อเพลงที่ให้เนื้อเพลงเสียงคล้องจองกันก็เท่านั้น Trick or treat? Smell my feet!)
2. It’s just a bunch of hocus pocus!
   มันก็แค่เรื่องเวทมนตร์ลวงตา!
3. When witches go riding, and black cats are seen, the moon laughs and whispers, ‘Tis near Halloween.
   เมื่อแม่มดขี่ไม้กวาด และแมวดำปรากฏ พระจันทร์หัวเราะและกระซิบว่า ‘ใกล้ฮาโลวีนแล้ว’
4. Every day is Halloween, isn't it? For some of us...
   ทุกวันคือฮาโลวีนใช่ไหม? สำหรับบางคน...
5. There is magic in the night when pumpkins glow by moonlight.
   มีมนตร์ขลังในยามค่ำคืน เมื่อฟักทองเรืองแสงใต้แสงจันทร์
6. Shadows of a thousand years rise again unseen, voices whisper in the trees, 'Tonight is Halloween!'.
   เงาของพันปีลุกขึ้นมาอีกครั้งในยามมองไม่เห็น เสียงกระซิบในต้นไม้ 'คืนนี้คือฮาโลวีน!'
7. The moon has awoken with the sleep of the sun, the light has been broken, the spell has begun.
   พระจันทร์ตื่นขึ้นด้วยการหลับของดวงอาทิตย์ แสงได้หักเห และคาถาได้เริ่มต้น
8. Ghosts and goblins come to play on October’s final day.
   ผีและก็อบลินออกมาเล่นในวันสุดท้ายของเดือนตุลาคม
9. On Halloween you get to become anything that you want to be.
   ในวันฮาโลวีน คุณสามารถเป็นอะไรก็ได้ที่คุณอยากเป็น
10. I love Halloween, and I love that feeling: the cold air, the spooky dangers lurking around the corner.
    ฉันรักฮาโลวีน และฉันรักความรู้สึกนั้น: อากาศเย็นและอันตรายที่ซุ่มอยู่รอบมุม

เป็นอย่างไรกันบ้างคะ กับข้อมูลวันฮาโลวีนรอบโลกที่นำมาเสนอในบทความนี้ ซึ่งจะให้ทุกคนเห็นประวัติความเป็นมาของเทศกาลฮาโลวีน ความแตกต่างในการฉลองเทศกาลฮาโลวีนตามประเพณีแต่ละประเทศ รวมถึงเรื่องอื่น ๆ ที่น่าสนใจอย่างความหมายของสัญลักษณ์ และคำคมดี ๆ สำหรับเขียนการ์ด หรือนำไปใช้ตกแต่งสถานที่ ทั้งนี้หากทุกคนยังรู้สึกว่าคำคมที่ได้ยกมานี้ยังไม่จุใจ ก็สามารถค้นหาเพิ่มเติม หรือสั่งแปลกับนักแปลในเว็บไซต์ก็ได้เช่นกันค่ะ ขอให้ทุกคนมีความสุขกับเทศกาลฮาโลวีนนะคะ

ขอขอบคุณข้อมูลจาก:
www.history.com
www.connollycove.com
www.trafalgar.com
www.emilyluxton.co.uk