การแปลคำศัพท์ที่มีความหมายหลายนัย
ถ้าเปิดพจนานุกรมภาษาอังกฤษดูจะพบว่าคำศัพท์ส่วนใหญ่จะมีหลายความหมาย หรือพูดอีกอย่างหนึ่งว่าคำศัพท์แต่ละคำอาจมีความหมายได้หลายนัย โดยความหมายจะแตกต่างกันไปตามปริบท ด้วยสาเหตุนี้จึงทำให้เกิดปัญหาในการแปล ถ้าผู้แปลไม่พิจารณาดูปริบทให้ดีก็อาจเกิดการแปลผิดพลาดขึ้นได้ ตัวอย่างเช่น
1. The photos of our holiday in Hua Hin haven’t been developed yet.
มีผู้แปลว่า: รูปถ่ายตอนไปเที่ยวหัวหินของเรายังไม่เปลี่ยนแปลงเลย
ควรแปลว่า: รูปถ่ายตอนไปเที่ยวหัวหินของเรายังไม่ได้เอาไปล้างเลย
จากตัวอย่างข้างบนจะเห็นว่าผู้แปลไม่เข้าใจนัยความหมายอื่น ๆ ของศัพท์
คำว่า “develop” แปลไปตามความเคยชินว่า พัฒนา เปลี่ยนแปลงไป โดยไม่ได้พิจารณา
ปริบทให้ดีว่าเกี่ยวกับเรื่องของการถ่ายรูป ดังนั้น “develop” จึงควรแปลว่า ล้างรูป
2. She lost her will to live after her close friend’s death.
มีผู้แปลว่า: เธอทำพินัยกรรมหายหลังจากเพื่อนสนิทตาย
ควรแปลว่า: เธอหมดหวังที่จะมีชีวิตอยู่หลังจากที่เพื่อนสนิทของเธอเสียชีวิต
ประโยคนี้ผู้แปลแปลผิดเพราะไปฝังใจว่า will ซึ่งเป็นคำนามแปลว่า พินัย-กรรม แต่ความจริงความหมายอื่นของ will คือ ความมุ่งมั่น หรือ ความตั้งใจ ดังเช่นในปริบทนี้
วิธีแปล
ดังได้กล่าวมาแล้วว่า คำศัพท์แต่ละคำมีความหมายได้หลายนัย ดังนั้น ผู้แปลควรพิจารณาดูเนื้อความหรือปริบทของประโยคหรือข้อความที่จะแปลอย่างรอบคอบระมัดระวัง อย่าไปยึดติดอยู่กับความคุ้นเคยและแปลไปอย่างที่เคยแปลซึ่งจะทำให้เกิดข้อผิดพลาดขึ้นมาได้ เมื่อใดก็ตามที่เกิดความไม่แน่ใจในเรื่องความหมายก็ขอให้ผู้แปลตรวจสอบจากพจนานุกรมทุกครั้งไป เพราะคำที่มีปัญหาแปลออกมาแล้วความหมายดูแปลก ๆ อาจจะเป็นคำศัพท์ที่มีความหมายหลายนัยได้
ตัวอย่างคำศัพท์ที่มีความหมายหลายนัย
1. blue (adj.)
1. 1 เศร้า / เสียใจ
I always feel blue when the sun sets.
ฉันมักจะรู้สึกเศร้าเมื่อยามพระอาทิตย์ตก
1. 2 เกี่ยวข้องกับเรื่องเพศ
Some say Thai jokes are a bit blue.
บางคนกล่าวว่าเรื่องตลกแบบไทย ๆ มักจะเกี่ยวกับเรื่องเพศ
1. 3 ดนตรีประเภทหนึ่ง (noun-เป็นรูปพหูพจน์เสมอ)
I like the blues.
ฉันชอบเพลงบลู
1. 4 อย่างไม่คาดฝัน (สำนวน out of the blue)
He arrived completely out of the blue.
เขามาโดย (ที่เรา) ไม่คาดฝันเลย
2. body (n.)
2. 1 ส่วนลำตัว / ตัวถังของเรือบิน / รถยนต์
The Boeing 747 has a wide body.
เครื่องบินโบอิง 747 มีลำตัวกว้าง
2. 2 ซากศพ
Several bodies from the wrecked ship were washed ashore.
ซากศพหลายศพจากเรือแตกถูกพัดมาเกยฝั่ง
2. 3 เนื้อหาส่วนที่สำคัญ
A piece of news has a lead and a body.
ข่าวชิ้นหนึ่งประกอบด้วยบทนำข่าวกับเนื้อข่าว
1. 4 ร่างกาย
We wear clothes to keep our bodies warm.
เขาสวมใส่เสื้อผ้าเพื่อทำให้ร่างกายอบอุ่น
3. confidence (n.)
3. 1 ความเชื่อมั่นในความสามารถ
He lacks confidence in himself when he appears in public.
เขาขาดความเชื่อมั่นในตนเองเมื่อปรากฎตัวในที่สาธารณะ
3. 2 ความศรัทธา ความไว้วางใจ ความไว้ใจในคนอื่นหรือสิ่งอื่น
They have no confidence in the computer system.
เขาไม่มีความไว้วางใจระบบคอมพิวเตอร์
3. 3 ความลับ
The girl exchanged confidences about their boyfriends.
เด็กผู้หญิงแลกความลับเรื่องแฟน ๆ ของเธอ
3. 4 บอกความลับ
He took her into his confidence and told her the whole truth.
เขาบอกความลับและความจริงทั้งหมดให้เธอทราบ
4. critical (adj.)
4. 1 สำคัญมาก
This was a critical moment in his career.
ตอนนี้เป็นช่วงเวลาที่สำคัญมากในอาชีพของเขา
4. 2 สาหัส / อันตราย
He was taken to hospital because his condition was critical.
เขาถูกนำส่งโรงพยาบาลเพราะอาการสาหัส
4. 3 แสดงความคิดเห็นอย่างรุนแรง
He was highly critical of the government’s policy.
เขาวิพากษ์วิจารณ์นโยบายรัฐบาลอย่างรุนแรง
5. deliver (v.)
5. 1 ส่ง
The postman delivers letters everyday.
บุรุษไปรษณีย์ส่งจดหมายทุกวัน
5. 2 บรรยาย / ปราศรัย
He delivered an interesting lecture on Thai history at the seminar.
เขาบรรยายเรื่องประวัติศาสตร์ไทยในสัมมนา
5. 3 ช่วยทำคลอด
The co-pilot and the steward delivered a baby girl in mid-flight.
ผู้ช่วยกัปตันและพนักงานต้อนรับชายช่วยทำคลอดทารกเพศหญิงในระหว่าง
เที่ยวบิน
6. a. fair (adj.)
6. 1 ยุติธรรม
You must be fair to both sides.
คุณต้องยุติธรรมต่อทั้งสองฝ่าย
6. 2 ดีพอใช้
His knowledge of English language is fair.
ความรู้ภาษาอังกฤษของเขาพอใช้ได้
6. 3 ผิวขาว/ผิวสีอ่อน
Unprotected fair skin gets sunburned quickly.
ผิวขาวที่ไม่ได้ปกป้องถูกแดดเผาง่าย
b. fair (n.)
6. 4 การแสดงสินค้า
I bought many books at the Chula book fair.
ฉันซื้อหนังสือหลายเล่มจากงานหนังสือจุฬาฯ
6. 5 งานออกร้าน
The Thai Red Cross fair is usually held in January.
งานกาชาดมักจะจัดในเดือนมกราคม
7. figure (n.)
7. 1 ตัวเลข
Her income is in six figures.
รายได้ของเธอเป็นตัวเลขหกหลัก
7. 2 จำนวน
According to the research, there are high unemployment figures.
จากผลการวิจัย มีจำนวนคนตกงานสูง
7. 3 รูปร่าง
She is doing exercises to improve her figure.
เธอออกกำลังกายเพื่อทำให้รูปร่างดีขึ้น
7. 4 บุคคลสำคัญในแขนงใดแขนงหนึ่ง
The late President Yitzak Rabin was one of the leading political figures of
this country.
อดีตประธานาธิบดี ยิทซัค ราบิน ผู้ล่วงลับเป็นบุคคลสำคัญทางการเมือง คนหนึ่งในประเทศนี้
8. host (n.)
8. 1 เจ้าภาพ
Since his father was still abroad, he acted as host at the dinner party.
เพราะว่าพ่อของเขายังอยู่ต่างประเทศ เขาก็เลยต้องเป็นเจ้าภาพงานเลี้ยงอาหารเย็น
8. 2 พิธีกรรายการวิทยุ, โทรทัศน์
Jack is a famous talk show host.
แจ็คเป็นพิธีกรรายการพูดที่มีชื่อเสียง
8. 3 ประเทศเจ้าภาพ
Thailand was the host country for the World Bank meeting in 1991.
ประเทศไทยเป็นประเทศเจ้าภาพในการประชุมธนาคารโลกในปี ค.ศ. 1991
9. ill (adj.)
9. 1 ป่วย
David was ill when he returned from upcountry.
เดวิดป่วยเมื่อเขากลับมาจากต่างจังหวัด
เมื่อใช้ในความหมายอื่นๆ นอกจากป่วย
9. 2 There’s a lot of ill feeling (= jealousy, anger, etc.) about her being promoted.
มีการอิจฉาริษยาเกี่ยวกับเรื่องที่เธอได้เลื่อนตำแหน่ง
9. 3 If a black cat crosses your path, it’s considered ill omen.
ถ้าแมวดำวิ่งตัดหน้าไปถือว่าเป็นลางร้าย (โชคร้าย)
10. man (n.)
10. 1 คน (ทั้งผู้หญิง ผู้ชาย)
Any man could do that.
ใคร ๆ ก็ทำได้
1. 2 มนุษย์ / มนุษยชาติ
Man is mortal.
มนุษย์ไม่เป็นอมตะ (มนุษย์ทุกคนต้องตาย)
1. 3 ผู้ชาย
She behaves like a man.
เธอประพฤติตัวราวกับผู้ชาย
1. 4 สามี
They are man and wife.
เขาเป็นสามีภรรยากัน
11. operation (n.)
11. 1 ปฏิบัติการ
U.S. soldiers performed important military operations in Bosnia.
ทหารสหรัฐฯ ปฏิบัติการทางทหารครั้งสำคัญที่บอสเนีย
11. 2 การผ่าตัด
The surgeon is performing a minor operation on her hand.
ศัลยแพทย์กำลังผ่าตัดเล็กที่มือของเธอ
11. 3 สำนวน in (into) operation หมายถึง กำลังดำเนินการ หรือ กำลังใช้
When does the new traffic law come into operation?
เมื่อไหร่กฎหมายจราจรจะออกใช้
12. to run (v.)
12. 1 รับผิดชอบ / ดูแล / จัดการ
She runs the household.
เธอดูแลบ้าน
12. 2 เลื้อย
The vine runs over the porch.
เถาองุ่นเลื้อยไปตามระเบียง
12. 3 กำลังทำงาน
The engine is running.
เครื่องจักรกำลังทำงาน
12. 4 ไหล
Tears were running his face.
น้ำตาไหลอาบหน้าเขา
12. 5 สี (ตก) ของเหลว (ละลาย) เพราะความร้อนหรือน้ำ
If a dye is nonfast, the colour will run when the material is washed.
ถ้าสีย้อมไม่ติด เมื่อนำไปซักสีก็จะตก
13. sentence (n.)
13. 1 ประโยค
The structure of this sentence is awkward.
โครงสร้างของประโยคนี้พิกล
13. 2 การตัดสินลงโทษ
The sentence was three years in prison and a fine of 100,000 baht.
การตัดสินลงโทษ คือ จำคุก 3 ปี และปรับเป็นเงิน 1 แสนบาท
14. subject (n.)
14. 1 หัวข้อ
He tried to change the subject of the conversation from politics to sport.
เขาพยายามเปลี่ยนหัวข้อการสนทนาจากเรื่องการเมืองเป็นกีฬา
14. 2 วิชา
Chemistry is my favorite subject
เคมีเป็นวิชาที่ฉันชอบมาก
14. 3 พลเมืองของประเทศที่มีพระมหากษัตริย์เป็นประมุข
He denied that he is a British subject.
เขาปฏิเสธว่าไม่ได้เป็นพลเมืองอังกฤษ
15. table (n.)
15. 1 ตาราง
The figures in the table show the decrease in this year’s profits.
ตัวเลขในตารางแสดงให้เห็นผลกำไรที่ลดลง
15. 2 สารบัญ
The table of contents shows the different parts into which the book is divided.
สารบัญจะแสดงถึงส่วนต่าง ๆ ตามที่หนังสือแบ่งไว้
15. 3 สำนวน under the table (of money) เงินสินบน เงินใต้โต๊ะ
They offered me one million under the table if I would vote against the government’s plans.
เขาติดสินบนฉันเป็นจำนวนเงิน 1 ล้านบาท ถ้าฉันออกเสียงคัดค้านแผนการของรัฐบาล
timetable (n.)=ตารางเวลาเข้า/ออก ของรถ/รถไฟ/เครื่องบิน (British English)
= ตารางสอน (American English)
ขอบคุณความรู้ดีๆจาก : http://swinwin2.blogspot.com/2008/09/blog-post_14.html